Cốt lõi vẫn là đào tạo

Dù nhiếp ảnh VN năm nào cũng có thành tích tại nhiều cuộc thi, salon ảnh quốc tế, nhưng các nhà nhiếp ảnh giành nhiều vinh quang như Hoàng Quốc Tuấn, Lê Hồng Linh, Duy Anh... vẫn rất dè dặt khi nói về đẳng cấp, vị thế của nhiếp ảnh VN trên thế giới. Vì ở đây thành tích có được nhiều khi vẫn là nỗ lực của cá nhân, mà cá nhân là tự học.

Độ bền vững, tính ổn định khẳng định đẳng cấp của tay máy hàng đầu là rất hiếm hoi ở ta. Thường thì nhiều nghệ sĩ có một số tác phẩm tốt, nhưng không đều, thậm chí nhiều khi không "đọc" được ảnh của chính mình.

Vì thế, một trong những đóng góp đáng kể của Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh VN chính là đưa sáng kiến và kết hợp với Trường ĐH Sân khấu-Điện ảnh HN mở khoá đào tạo cơ bản hệ trung cấp rồi đại học. Tuy nhiên, một giáo trình chuyên sâu và thực sự hiện đại, cập nhật cả tri thức về công nghệ số, về các xu hướng nhiếp ảnh thế giới đương đại mới ở dạng... đề cương.

Lẫn lộn khái niệm

Cũng chính vì thiếu đào tạo cơ bản mà nhiều khái niệm bị lẫn lộn. Theo nhà nhiếp ảnh Quang Phùng đó là sự lẫn lộn giữa khái niệm chuyên nghiệp và nghiệp dư.

"Nhiếp ảnh cốt lõi là tính dịch vụ. Tính dịch vụ ở đây không phải là thấp kém, mà là những đơn đặt hàng, hợp đồng với nhà nhiếp ảnh. Một nhà nhiếp ảnh phải dành 70% thời gian để chụp ảnh kiếm sống - đó mới là chuyên nghiệp. Nhưng chuyên nghiệp không phải là mấy ông nhiếp ảnh dạo Bờ Hồ, vì anh ta đâu có đủ máy móc đạt tiêu chuẩn để hành nghề".

Quan niệm đó của tác giả Quang Phùng có thể gây nhiều phản hồi khác nhau, tuy nhiên vấn đề toát ra là tính mục đích của nhiếp ảnh lại rất xác đáng. Nếu xác định rõ điều đó thì chắc sẽ không có nhiều đoàn người kéo nhau đi chụp xa chỉ vì lý do rất đơn giản: "Mùa này nơi đó đẹp lắm, nhiều hoa, nhiều mây và nhiều người dân tộc thiểu số" đến vậy.

Phong cách hay thương hiệu?

Nhiều nhà nhiếp ảnh ở ta - nếu ví một cách hài hước - là con dao pha (vừa tỉa hoa vừa bổ củi) có thể chụp đủ thứ.

Một mặt, nó cho thấy khả năng đa dạng (!) của tác giả, nhưng mặt khác là sự thiếu chuyên sâu. Vẫn nhà nhiếp ảnh Quang Phùng có một ý kiến rất độc đáo về "phong cách" cá nhân. "Phong cách là do người khác tôn vinh - ông nói - còn nhà nhiếp ảnh không thể tự nhận. Nhưng khi đồng nhất nhiếp ảnh là dịch vụ, là chuyên nghiệp thì phải nói đến thương hiệu. Để có thương hiệu là cực kỳ khó khăn".

Ở đây có sự nhầm lẫn giữa kỹ thuật và nghệ thuật. Một bức ảnh có bố cục lạ, ánh sáng hơi lắt léo, kỳ ảo một chút là được coi là ảnh nghệ thuật. Một tay máy chuyên nghiệp đương nhiên phải sành sỏi kỹ thuật. Còn nghệ thuật là để bộc lộ cái tôi của cá nhân, là nơi ngưng tụ cảm xúc trước cuộc sống.

Theo Lao Động